βιοποικιλότητα

Με τον όρο β. υποδηλώνεται η ύπαρξη ποικιλίας σε όλα τα επίπεδα στα οποία οργανώνεται το φαινόμενο της ζωής (γονίδια, άτομα, φύλα, κλάσεις, τάξεις, γένη, βιοκοινότητες, οικοσυστήματα), αλλά ταυτοχρόνως και ο αριθμός των διαφορετικών γονιδίων, φύλων, κλάσεων, τάξεων, γενών, βιοκοινοτήτων, οικοσυστημάτων που υπάρχουν στον πλανήτη. Ο αριθμός των διαφορετικών ειδών που υπάρχουν στη Γη υπολογίζεται από 3 έως 30 εκατομμύρια, από τα οποία 2,5 εκατομμύρια έχουν αναγνωριστεί και ταξινομηθεί. Ανάμεσα σε αυτά περιλαμβάνονται 900.000 είδη εντόμων, 41.000 είδη σπονδυλωτών και 250.000 είδη φυτών. Τα υπόλοιπα είναι ασπόνδυλα, μύκητες, φύκη, πρωτόζωα και βακτήρια. Η μεγάλη απόκλιση στον υπολογισμό του συνολικού αριθμού διαφορετικών ειδών που υπάρχουν οφείλεται στο ότι πολλά οικοσυστήματα, όπως αυτά των τροπικών δασών, περιέχουν βιοκατοικίες που ουσιαστικά είναι ανεξερεύνητες. Στις βιοκατοικίες αυτές πιστεύεται ότι φιλοξενείται ένας μεγάλος αριθμός από διαφορετικά είδη μικροοργανισμών, πολλά από τα οποία είναι βακτήρια. Ειδικά για τα βακτήρια εκτιμάται ότι από το σύνολο των διαφορετικών ειδών που υπάρχουν μόνο το 1-10% είναι γνωστό. Η διατήρηση της β. είναι υψίστης σπουδαιότητας για την οικολογική ισορροπία του πλανήτη. Και αυτό διότι σε κάθε οικοσύστημα υπάρχει ισορροπία μεταξύ του αριθμού των διαφορετικών οργανισμών που έχει, με τους φυσικούς πόρους που διαθέτει. Όσο μεγαλύτερη είναι η ποικιλία των οργανισμών ενός οικοσυστήματος τόσο ικανότερο είναι αυτό να ανθίσταται σε εξωτερικές επιδράσεις που απειλούν την ισορροπία του, καθώς με την αύξηση του αριθμού των διαφορετικών οργανισμών αυξάνουν και οι πιθανότητες για την εμφάνιση εσωτερικών ρυθμίσεων που αντισταθμίζουν τις επιζήμιες μεταβολές. Το 1992, η διάσκεψη για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, στην οποία μετείχαν περισσότερα από 150 έθνη, διαπίστωσε τις εκτεταμένες καταστροφές που είχαν συντελεστεί στη διάρκεια του 20ού αι. στη β. λόγω της αστικοποίησης, της αποψίλωσης των δασών και της ρύπανσης. Με ψήφισμα μάλιστα το οποίο εξέδωσε, κάλεσε τις βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες, να παράσχουν οικονομική και τεχνολογική βοήθεια στις αναπτυσσόμενες χώρες προκειμένου να διαχειριστούν το περιβάλλον τους και να προστατεύσουν τις άγριες μορφές ζωής, αξιοποιώντας τις στην απομόνωση γονιδίων και την παραγωγή χημικών και φαρμάκων με τις μεθόδους της βιοτεχνολογίας. Αξίζει να αναφερθεί ότι η Ελλάδα, παρά τη μικρή γεωγραφική έκτασή της, έχει πλουσιότατη β. Η β. αυτή, που οφείλεται στη γεωγραφική διαμόρφωση, τη γεωλογική ιστορία και τις κλιματολογικές συνθήκες, περιλαμβάνει 50 είδη ερπετών και 430 είδη πτηνών, από τα 90 και 450 αντίστοιχα που ζουν στον ευρωπαϊκό χώρο, δεκάδες χιλιάδες είδη εντόμων, 503 είδη ιχθύων, 79 είδη θηλαστικών και πλούσια χλωρίδα (κατατάσσεται δεύτερη σε ποικιλία ειδών, μετά τη χλωρίδα της Ιβηρικής χερσονήσου) με περισσότερα από 700 ενδημικά φυτά. Η βιοποικιλότητα της περιοχής του Αμαζονίου αντιμετώπισε σοβαρά προβλήματα τις τελευταίες δεκαετίες, εξαιτίας της αλόγιστης εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων (φωτ. Πρεσβεία Βραζιλίας).